buchara

Sama Buchara to miasto większe niż Chiwa, a co za tym idzie bardziej turystyczne. I dało się to odczuć w centrum starego miasta, gdzie na każdym kroku byliśmy zaczepiani przez kogoś, kto chciał albo wciągnąć nas do jakiegoś sklepiku, albo zaoferować przejażdżkę jakimś turystycznym pojazdem. I nieważne, czy rozmawiacie w tym momencie przez telefon czy mówicie do aparatu lub robicie zdjęcie – nagabywacze mają to gdzieś. Trąbią, krzyczą, łapią za ramię… Pierwsze miasto, gdzie już od samego rana chodziłem mocno poirytowany. Bardzo szybko zacząłem to ignorować, przestawać spoglądać na te osoby, unikać kontaktu wzrokowego. To w jakimś stopniu pomagało.

Podobnie jak w Chiwie, piękno meczetów, minaretów i medres było oszałamiające. Tu oczywiście na jeszcze większą skalę, bo to miasto większe niż Chiwa. Chodziłem trochę z telefonem w nosie, czytając o tym, jak Czyngis-Chan zafascynowany pięknem wielu budynków, zakazał ich niszczenia, czego nie zrobiła później Armia Czerwona, niszcząca wiele cennych zabytków tego miasta. Niestety, oni mają to we krwi.

Tu muszę Wam wspomnieć o człowieku, którego spotykaliśmy szwendając się wąskimi uliczkami miasta. To jakiś kompletnie pijany Uzbek, wyglądający na zapaśnika. Takiego byłego zapaśnika. Zagadał nas chyba o papierosa, ale nic z tego, bo my nie palimy. W odpowiedzi zaczął chwalić się swoimi dwoma samochodami. Jak podkreślał kilka razy, tak abyśmy napewno zrozumieli, to samochody z klimatyzacją. To musi być coś luksusowego w Uzbekistanie, bo przyglądał się nam bardzo wnikliwie, szukając w naszych oczach jakichkolwiek oznak zazdrości. Szybko również zaczął namawiać nas na kawę. Zajrzałem na chwilę do mieszczącego się na parterze domu. W środku leżał jego pijany ojciec, który na mój widok wstał, zrobił kilka kroków, a następnie ponownie położył się i zasnął. Nie zdecydowaliśmy się zostać na kawie. Zapaśnik upatrzył sobie zwłaszcza mnie, podając rękę i trzymając ją w powitalnym uścisku z 10 minut. Cały czas próbował podać swoje imię, ale raz mówił jedno, za drugim razem coś innego. A to że ma na imię Naiko, a to że… „ma name is Buchara”. No super, miło mi, jestem „Warszawa”.

Nie byłbym jednak sobą, gdybym nie poszukał czegoś, co nie kojarzy się z krajem muzułmańskim, czyli… cmentarza żydowskiego. Tutaj jest taki, co pewnie dla wielu może być zaskoczeniem, a nie powinno. Obecnie, według różnych danych, żyje w Bucharze około 400 Żydów. Kiedyś jednak było ich tu ponad 35 tysięcy. W samy mieście mieściło się nawet ponoć 13 synagog. Skąd jednak Żydzi w muzułmańskim kraju? Według badaczy jedną teorią jest to, że przybyli tu po Jedwabnym Szlaku. Znaleźli dla siebie zajęcie w handlu i już tu pozostali na stałe.

Dzień zakończyłem na rozmowie z dwoma studentami, którzy widząc jak nagrywam coś do aparatu, podeszli i zagadali skąd jestem. Oni byli z Taszkentu, a w Bucharze studiują, o ile dobrze zrozumiałem, psychologię. Rozmowa była specyficzna, bo mój rosyjski jest dość słaby, podobnie jak ich angielski. Więc chłopaki mówili do translatora po rosyjsku, a on tłumaczył to na angielski. Ja odpowiadałem po angielsku, a oni dostawali tłumaczenie po rosyjsku. I tak sobie staliśmy i gadaliśmy z 40 minut. Momentami wychodził z tego straszny bełkot, ale się dogadywaliśmy. Chłopaki nigdy nie byli poza granicami Uzbekistanu. Granica z Afganistanem to najdalszy obszar, który odwiedził jeden z nich. Na potwierdzenie pokazał mi zdjęcia. Dla niego to było chyba coś równie pasjonującego jak dla mnie – pomimo, że przecież z Uzbekistanu do Afganistanu to jak rzut kamieniem. Powiedziałem im, aby przyjechali kiedyś do Polski, do Europy, zobaczyli jak tam jest. Na ich twarzach pojawiło się rozmarzenie, gdy za trzecim razem, translator w końcu poprawnie tłumaczy to na rosyjski. „Jak Allah pozwoli” odpowiedzieli.