bośnia i hercegowina: sarajewo na koniec

Wspaniałe miasto, czułem się tu bardzo dobrze. Żal wyjeżdzać, chciałoby się tu jeszcze pozostać. Niestety, jutro lot do Polski. Bałkany są niesamowite, Bośnia i Hercegowina jest niesamowita.

bośnia i hercegowina: banja luka

Banja Luka, Republika Serbska (nie mylić z Republiką Serbii) czyli najsmutniejsze miasto Bośni i Hercegowiny. Zamieszkane w 90% przez Serbów, nie ma praktycznie żadnych atrakcji. Dlatego tak bardzo chciałem je zobaczyć! Popatrzeć na twarze ludzi, zobaczyć jak żyją, jak robią zakupy…

bośnia i hercegowina: mostar

Mostar, miasto które jeszcze nie tak dawno temu odwiedziła Legia Warszawa w Lidze Konfederacji. Wygrała tu 2-1 w fazie grupowej. Kolejne, po Narwie i Mitrowicy, które bardzo chciałem odwiedzić. I jest, jestem w Mostarze – mieście podzielonym pomiędzy Chorwatów a Boszniaków. W tym przypadku, Serbowie nie odgrywają w tej opowieści większej roli.

bośnia i hercegowina: ratusz w sarajewie

Obiekt zaprojektował Alexander Wittek – austriacki architekt i mistrz szachowy w 1892, a następnie przebudował Ćiril Iveković w formach neomauretańskich. W 1895 nastąpiło uroczyste otwarcie budynku. Po II wojnie światowej mieściła się tutaj Biblioteka Narodowa, która została zbombardowana w 1992. Spłonęło wtedy 90% ksiąg i manuskryptów. Wnętrza mieszą artystyczne wystawy ale również świadectwa serbskich mordów na ludności bośniackiej w latach 90 ubiegłego wieku.

bośnia i hercegowina: lukomir

Wioska Lukomir położona jest w górach Bjelašnica na wysokości prawie 1 500 metrów n.p.m. co czyni ją najwyżej położoną wsią w Bośni i zarazem jedną z najbardziej odizolowanych od świata. Latem żyje w niej około 60 osób.

To jedna z najwyżej położonych, a zarazem ostatnich tradycyjnych bośniackich osad w kraju. Ze względu na swoje położenie i surowy klimat, wieś jest odcięta od reszty świata przez kilka miesięcy w roku. Zimą drogi są często nieprzejezdne z powodu śniegu. Mieszkańcy Lukomiru nie żyją tam przez cały rok, a tylko od maja do października, gdy nie ma śniegu. Następnie wraz ze stadami owiec schodzą z gór do miejscowości Hadžići oddalonej o 40 km, by tam przezimować. Trudno byłoby bowiem przeżyć w otoczeniu trzymetrowych zasp i przy braku dostaw produktów spożywczych.

bośnia i hercegowina: droga do lukomir

Droga do Lukomir to piękne widoki, ale i pot, błoto i nieprawdopodobne zmęczenie. Jednak warto było! Na szczęście pogoda dopisała, co nie było takie pewne…

bośnia i hercegowina: potočari i srebrenica

Była fabryka akumulatorów w Potočari, to tu stacjonował holenderski batalion mający chronić ludność bośniacką na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ z 16 kwietnia 1993 roku.

Kiedy Serbowie zdobyli Srebrenicę, około 5 tys. Bośniaków wtargnęło na teren holenderskiej bazy, a 14 tys. zostało wokół niej. Pułkownik Thom Karremans, który był dowódcą pułku holenderskiego, porosił o wsparcie dodatkowych sił ONZ. Odmówiono mu. Świat obiegły nagrania wideo, na którym negocjuje z Mladiciem, mówiąc, że „jest tylko pianistą, a do pianistów się nie strzela”. „Jesteś bezwartościowym pianistą” odpowiada Mladić. Mladić zakończył negocjacje z Holendrami. Ich dowództwo zgodziło się, by wywiózł z bazy wszystkich mężczyzn. Negocjacje przypieczętował podobno toast wzniesiony rakiją.

Nedżida Sadiković, która wiele lat później, w czasie jednego z procesów w Hadze przytoczyła słowa Mladicia z tamtego lipcowego poranka: „Będzie krwi po kolana”. Zginęło ponad 8000 ludzi. Do dziś udało się zidentyfikować lekko ponad 6000 z nich. Po 30 latach wciąż odnajduje się w lasach ciała zamordowanych.

„Kazali im opuścić broń i rozebrać się do bielizny. Holendrzy zrobili to od razu. Straciliśmy całą nadzieję. Wtedy zrozumieliśmy, że UNPROFOR jest niczym.” – jedno z zeznań przed trybunałem w Hadze.